Thực
vật có ý thức hay không?
Lê Hùng
Từ những năm 1960 đến nay, rất nhiều nhà khoa học cho rằng thực vật sở
hữu khả năng giác quan và trí thông minh ở mức độ cao.
Thực
vật 'nói chuyện' với nhau
Nhiều
nhà khoa học cho rằng thực vật cũng có trí thông minh.
Ảnh: iStock
Ảnh: iStock
Stefano Mancuso, giáo sư làm việc tại Phòng thí nghiệm Quốc tế về Sinh
học thần kinh Thực vật thuộc Đại học Florence, Italy, trao đổi với BBC về một
khám phá đặc biệt của ông đối với trí thông minh của thực vật vào tháng trước.
«Chúng tôi tin chắc rằng thực vật
có thể nhận thức và biểu hiện trí thông minh. Do đó, chúng tôi áp dụng các kỹ
thuật và phương pháp thường dùng để nghiên cứu nhận thức của động vật», Mancuso
cho biết.
Ông tiến hành thí nghiệm trên hai cây đậu leo. Chúng được thiết lập để
cùng cạnh tranh nhau, leo trên một cây cọc. Cây thua cuộc cảm thấy có cây khác
đã leo trên cây cọc trước, và nó bắt đầu tìm kiếm lựa chọn khác thay thế.
«Điều này cho thấy, thực vật đã
nhận thức được môi trường vật lý của chúng và hành vi của cây khác. Ở động vật,
chúng ta gọi điều này là ý thức», Mancuso nói.
Cảm
nhận về cộng đồng
Suzanne Simard, giáo sư sinh thái học thuộc Đại học British Columbia, tiến
hành thí nghiệm trên những cây Thông Douglas (Douglas Fir) và phát hiện chúng
có thể nhận ra họ hàng của mình khi mọc tại khu vực có «hàng xóm» là cây lạ và cây cùng họ. Cây thông Douglas dường như có
thể cảm nhận được khi chúng sắp chết, và nhượng lại carbon cho những cây thông Douglas lân cận.
«Giải thích của tôi là cây thông Douglas biết mình sắp chết và muốn chuyển carbon dự trữ
của nó cho họ hàng của mình, bởi vì điều này sẽ có lợi cho nấm cộng sinh và
cộng đồng», Simard nói.
Trí
nhớ dài hạn
Năm 2014, chuyên gia Monica Gagliano thuộc Đại học Western Australia công bố nghiên cứu trên
tạp chí Oecologia về kiểm tra trí nhớ dài hạn của thực vật. Cô thả rơi cây
trinh nữ (Mimosa Pudica) trong chậu lên đệm bọt từ độ cao có thể gây chấn động
cho cây, nhưng không làm hại chúng. Cây trinh nữ có một đặc điểm đặc biệt là
khép lá lại khi chịu tác động, nên chúng ta có thể dễ dàng quan sát phản ứng
của nó đối với tác nhân kích thích.
Monica Gagliano theo dõi phản ứng của cây và cô nhận thấy những cây
trinh nữ cuối cùng cũng học được rằng, cú rơi không làm hại chúng nên không
phản ứng lại nữa. Mặc dù chúng vẫn phản ứng với các kích thích khác. Cây trinh
nữ thậm chí còn lưu giữ trí nhớ dài hạn về những gì chúng đã học được trong
thời gian khoảng 28 ngày. Tuy nhiên, liệu hành vi biểu hiện trên có phải là trí
thông minh của thực vật?
«Chúng ta thấy cây Venus flytrap có
khả năng cụp lá lại để bắt mồi. Tôi có thể gọi đó là 'trí thông minh', nhưng
điều đó không giúp tôi hiểu được tất cả cơ chế sinh học của loài thực vật này. Chúng
ta phải rất rõ ràng về thuật ngữ», Daniel Chamovitz thuộc Đại học Tel Aviv (Israel),
đồng thời là tác giả của cuốn «Thực vật
biết những gì», nói.
Cảm
xúc và khả năng ngoại cảm
Thực vật dường như có phản ứng cảm xúc khi Cleve Backster thử nghiệm
chúng với máy phát hiện nói dối vào năm 1966. Backster là cựu chuyên gia phát
hiện nói dối của CIA. Ông đã phát triển các kỹ thuật phát hiện nói dối, và
chúng vẫn còn được quân đội và cơ quan chính phủ Mỹ sử dụng đến ngày nay. Ông
thực hiện thí nghiệm trên cây Dracaena và trình bày kết quả chi tiết trong cuốn
sách «Bí mật Sự sống của Thực vật - The
Secret Life of Plants».
Backster có hai cây Dracaena và ông kết nối một cây đến máy dò nói dối. Ông
cho một người giẫm lên cái cây kia. Khi hành động này được thực hiện, máy phát
hiện nói dối cho thấy cây chứng kiến sự việc có tín hiệu sợ hãi.
Cây
đậu mọc sau tìm kiếm cây cọc khác thay thế.
Ảnh:
iStock
Marcel Vogel, nhà khoa học cấp cao làm việc tại IBM, tiếp nối thí nghiệm
của Backster và nhận thấy phản ứng của cây dường như bị ảnh hưởng bởi suy nghĩ.
Vogel kiểm tra dòng điện phát ra từ cây. Ông thấy các cây phản hồi nhanh chóng
khi ông thở nhanh và giữ một suy nghĩ trong tâm trí của mình, khác với khi tâm
trí ông trống rỗng và thở chậm rãi.
Dan Willis, cựu đồng sự nghiên cứu của Vogel giải thích về thí nghiệm
của Vogel trên trang web MarcelVogel. org.
«Sự phản ứng của thực vật đối với
suy nghĩ là như nhau cho dù suy nghĩ đó ở cách xa 8 inch, 8 feet, hay 8.000 dặm.
Ông ấy đã chứng minh là khi đang ở Prague , Czechoslovakia vẫn có thể tác động lên thực vật
nối đến máy ghi ở phòng thí nghiệm của mình tại San Jose », Willis viết.
Lê Hùng
Xem thêm:
● https://www.youtube.com/watch?v=6mlHOYJWNaA
hay https://www.youtube.com/watch?v=QWbe3JwDktQ
Cây biết phát ra nhạc
● https://www.youtube.com/watch?time_continue=127&v=nXhhAXjKmIU
● https://www.youtube.com/watch?v=CrrSAc-vjG4
No comments:
Post a Comment