SAPIENS
- LƯỢC SỬ LOÀI NGƯỜI -
Sapiens Lược sử loài người – một giấc chiêm bao thuật
lại hành trình tiến hóa không ngừng nghỉ về căn nhà tạm bợ mang tên vũ trụ, nơi
mà nhân loại bé nhỏ đang cư trú như hạt cát trên sa mạc rộng lớn.
Lược sử loài người của Yuval Noah Harari có kết cấu 4
phần lần lượt từ cách mạng nhận thức, cách mạng nông nghiệp, sự thống nhất của
loài người đến cách mạng khoa học. Loài người từ một “loài động vật không nổi
trội” đến vị trí cao nhất của tầng kim tự tháp, đóng vai bá chủ Trái đất. Có
phải bạn sợ cuốn sách sau sẽ như một cuốn giáo khoa khô khan, vô vị, giáo điều
về lịch sử, sinh học mà bạn từng học trước đây? Câu trả lời là không. Đó là lí
do vì sao Bill Gates ngợi khen hết lời Harari là người kể về lịch sử loài người
khiến tất cả mọi người cảm thấy dễ tiếp cận nhất.
Trước khi nghiền ngẫm về “loài động vật không nổi
trội” trong cuốn sách này, chúng ta cần nhận thức, homo sapiens nghĩa là gì?
Theo nghiên cứu, tổ tiên của chúng ta là loại vượn loại lớn. Loài vượn loại lớn
ấy không chỉ là tổ tiên của loài người mà còn cả tổ tiên của các loài tinh
tinh, khỉ đột, đười ươi ngày nay. Trong đó, loài sapiens (tinh khôn) thuộc về
chi Homo (người). Sau khi Homo floreiensis tuyệt chủng từ 45.000 năm trước,
homo sapiens là loài người duy nhất còn sót lại. Do vậy, ta sử dụng thuật ngữ
Homo sapiens để chỉ về loài người ngày nay.
13,5 tỷ năm trước vật chất và năng lượng xuất hiện
đánh dấu khởi đầu của vật lí, các nguyên tử và phân tử xuất hiện đánh dấu sự
khởi đầu của hóa học. Sau đó, vượt qua 9 tỷ năm tiếp theo thì Trái Đất hình
thành. Mọi thứ giống như được định sẵn, các loài sinh vật hiện diện, loài Homo
sapiens phát triển ở Đông Phi sau đó cách mạng nhận thức đem đến cho con người
ngôn ngữ tưởng tưởng phục vụ nhu cầu giao tiếp, trao đổi thông tin, rồi cách
mạng nông nghiệp, cách mạng khoa học nhanh chóng thúc đẩy con người vượt ra
khỏi Trái Đất. Trong tương lai, liệu thiết kế thông minh có trở thành nguyên
tắc của sự sống, Homo sapiens sẽ bị thay thế bằng siêu nhân chăng? Đây chính là
vấn đề lớn mà nhân loại đang phải đối mặt được Yuval Noah Haraki lột trần thẳn
thắng sau lớp áo mang tên văn minh, tiến hóa.
Bởi mỗi một quá trình đều là “cực thịnh tất suy” rồi
từ đống tro lụi tàn ấy mà trở nên hồi sinh. Bắt đầu một quá trình mới với tư
cách là homo sapiens duy nhất còn lại, ta buộc phải chuẩn bị sẵn sàng cho cái
chết tự nhiên xứng đáng thay vì “cái chết nhân tạo” được dự đoán bới các nhà
khoa học. Đó là cái chết bởi sự tàn phá môi trường sống, chết bởi bom nguyên tử
hạt nhân sau “cuộc hôn nhân giữa khoa học và đế quốc”. Hãy thức tỉnh khỏi giấc
mộng tiến hóa vĩnh viễn và nghiêm túc cùng Yuval Noah Harari xem lại nào các
homo sapiens cô độc: có phải chúng ta đang dần giết chết chính mình khi tự
nhiên không còn đủ sức khỏe mà chăm bẳm Sapiens nữa hay không?
./. Chuột và gián đang trong thời kì hoàng kim của
chúng
Yuval Noah Harari từng trăn trở “Chúng ta đã tiến lên
từ những chiếc xuồng đi sông, đến thuyền có mái chèo, đến tàu bơi nước, đến tàu
con thoi- nhưng không ai biết chúng ta sẽ đi tới đâu. Chúng ta mạnh mẽ hơn bao
giờ hết, nhưng gần như vô trách nhiệm hơn bao giờ hết. Chúng ta chỉ làm bạn với
những vị thần tự tạo ra các định luật vật lí, mà chẳng đếm xỉa đến điều gì
khác. Hậu quả là chúng ta đang gây nên sự hủy hoại thảm khốc cho các loài động
vật anh em và hệ sinh thái xung quanh, khi tìm kiếm thêm chút thoải mái và sung
sướng hơn cho riêng mình, nhưng chẳng bao giờ tìm thấy sự hài lòng. Liệu có
điều gì nguy hiểm hơn những vị thần bất mãn và vô trách nhiệm, họ không biết
mình thực sự muốn gì?”. Ông dường như luôn biết rằng, con người đang làm bạn
với nguy cơ tuyệt chủng của chính chủng loại mình. Tất cả sẽ trở về vạch xuất
phát. Nền văn minh của homo sapiens sẽ sụp đổ dưới các nhà máy điện hạt nhân
mọc tràn lan như nấm trên khắp hành tinh.
Từ đầu đến cuối trang sách đã hơn một lần Haraki cảnh
báo về sự tiến hóa quá nhanh của con người so với quy luật, cơ chế đặc thù của
tự nhiên. Con người từ vị trí áp chót trong danh sách chuỗi thức ăn đã thực
hiện những bước nhảy vọt ngoạn mục. Từ hình ảnh sử dụng công cụ bằng đá đập
xương hút tủy biểu hiện cho việc sau khi một con thú hung mãnh săn mồi, khi tất
cả các loài động vật khác như chó rừng, linh cẩu nhặt nhạnh ăn thừa đến con
người thứ sót lại chỉ là chút xương xẩu còn có thể ăn được. Thời kì Đồ đá là số
không. Thế nhưng, nếu xét ở một khía cạnh khác, đây chính là thời kì không có ô
nhiễm khí hậu, không có thủng tầng ozon, không có thiên tai, hạn hán, lũ lụt,
không có mực nước biển dâng cao do con người phá hủy môi trường bằng sản phẩm
từ sức mạnh vượt trội của bộ não. Ngay khi một thảm họa toàn cầu xảy ra, như
Harari nói chuột và gián sẽ chui ra từng đống đổ nát, phát huy khả năng truyền
bá gen. Sau chục triệu năm nữa, loài chuột thông minh sẽ nhìn lại và biết ơn
sâu sắc sự chết chóc tự loài người gây nên giống như chúng ta đã từng biết ơn
thiên thạch đã làm các loài khủng long tuyệt chủng.
Trong khi các Sapiens đang ngày càng phát triển theo
chiều hướng không tuân thủ quy luật tạo hóa, họ tuân thủ hơn các tôn chỉ của
ngành công nghiệp hiện đại và chính phủ. Các đế quốc đã chọn sự thoái vị sớm
trong hòa bình. Thế nhưng, với hai chính thể gần nhau, sẽ có một kịch bản hợp
lí đẩy họ đến chiến tranh trong vòng một năm là một quy luật chủ chốt của chính
trị quốc tế. Các Sapiens như tác giả suy nghiệm rằng họ đang di chuyển một cách
lo lắng giữa cửa vào của thiên đường và phòng chờ của địa ngục. Một sự kiện
ngẫu nhiên nào đó có thể đẩy ra lăn về một trong hai hướng trên mà ta không thể
lường trước được.
500 trang sách lược sử về loài người này có thể phần
nào giúp chúng ta ăn mừng vì những thành tích chưa từng có trong lịch sử của
Sapiens hiện đại nhưng đồng thời cũng đừng quên mất rằng chuột và gián trong
thời kì hoàng kim của chúng đang chờ đợi chúng ta cướp đoạt vai trò của Chúa,
xỏ chân vào chiếc giày của tự nhiên và tự hủy hoại chính mình.
- Nguồn: Hà Khánh Vic - Reviewsach.net
- Ảnh: Omega Plus
- Các bạn có thể tìm hiểu thêm về cuốn sách tại:
https://shorten.asia/uHC9M8x3
No comments:
Post a Comment